کد مطلب:276528 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:126
ثواب کمک و یاری مظلوم
این كه امام عصر - ارواحنا فداه - مظلوم است، بر كسی پوشیده نیست.
و امّا حسن نصرت و یاری مظلوم، به دلالت عقل و نقل ثابت است. چنان كه در بحار و غیر آن از امام صادق علیه السلام آمده كه فرمود: خداوند - عزّوجلّ - یار مؤمن است تا وقتی كه مؤمن در یاریِ برادر مؤمنش باشد. [1] .
[ صفحه 569]
و از آن حضرت است كه فرمود: هیچ مؤمنی مظلومی را یاری نكند مگر این كه بهتر است از روزه یك ماه و اعتكاف آن در مسجد الحرام. و هر مؤمنی برادرش را یاری كند در حالی كه قدرت بر یاری اش داشته باشد، خداوند او را در دنیا و آخرت یاری نماید. [2] .
و از آن حضرت منقول است كه فرمود: هركس به فریاد برادر مؤمن ستمدیده خود برسد - به قدر توانش - غم او را برطرف سازد و او را در برآورده شدن حاجتش یاری نماید، بدین كار نزد خداوند هفتاد و دو رحمت برای او خواهد بود، یكی از آن ها را به زودی به او رساند كه زندگی اش را سامان دهد، و هفتاد و یك رحمت را برای احوال و صحنه های ترسناك قیامت ذخیره نماید. [3] و روایات دیگری كه ذكر آن ها مایه طولانی شدن مطلب است. و همین مقدار كه آوردیم برای خردمندان كافی است.
و امّا این كه دعا برای حضرت صاحب الامر و تعجیل فرج و ظهور آن جناب، اعانت و كمك به او می باشد، سابقاً گفتیم: دعا برای صاحب الزمان علیه السلام از اقسام یاری آن حضرت به زبان است. توضیح این كه: منظور از اعانت و یاری آن است كه اقدام به امری بشود كه در حقیقت سبب - یا جزئی از سبب - باشد، و یا در نظر یاری كننده برای دفع زیان یا جلب منفعت یا قضاء حاجت از برای كسی كه یاری می شود. و این عنوان در دعا برای مولای ما صاحب الزمان علیه السلام ثابت است، زیرا كه مؤثر بودن دعا در هر یك از امور یاد شده به روایات بسیاری كه در كتاب های معتبر آمده ثابت شده است. چنان كه در باب فصل دعا كتاب های كافی، وسائل و بحار، احادیث در این باره رسیده است. پس چون مؤمن در دعا برای زدودن همّ و غم و اندوه از قلب امام بزرگوارش كوشش كند و تعجیل ظهور او را از درگاه خداوند بخواهد - با شرایطی كه در جای خود گفته شده - اثر آن به مقتضای وعده الهی حاصل می گردد.
از بیان گذشته معلوم شد كه دعا، كمك و یاری امام است، به اضافه امر مطاع آن
[ صفحه 570]
حضرت كه در توقیع شریف آمده: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه همانا، آن فرج شما است.... [4] .
آن حضرت از دوستان خود حاجتی را خواسته كه آن ها می توانند به آن اقدام نمایند و آن زیاد دعا كردن برای تعجیل فرج است. در مكرمت بیست و دوم مطالب مناسبی شاهد بر این موضوع گذشت، در مكرمت چهل و نهم نیز به طور واضحی بیان خواهد گشت.
و در حدیثی كه در كافی روایت شده، از عیسی بن ابی منصور آمده: امام صادق علیه السلام بی مقدمه به عبد اللَّه بن ابی یعفور فرمود: ای پسر ابویعفور! رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: شش خصلت است كه در هر كس باشد در پیشگاه خداوند - عزّوجلّ - و جانب راست او باشد. ابن ابی یعفور گفت: فدایت گردم آن ها چیست؟ فرمود: مرد مسلمان دوست بدارد برای برادرش آنچه را كه برای عزیزترین خاندانش دوست می دارد و ناخوش دارد برای برادرش آنچه را كه برای عزیزترین خاندانش خوش ندارد و در دوستی با او صمیمیت داشته باشد. ابن ابی یعفور گریه كرد و گفت: چگونه با او صمیمیت كند؟ امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه به آن مرتبه برسد همه آنچه در دل دارد به او می گوید، پس اگر خوشحال شد او هم مسرور می گردد، و هرگاه اندوهگین باشد او نیز محزون می شود، و اگر بتواند ناراحتی هایش را برطرف می سازد و گرنه برای او به درگاه خداوند دعا می كند.... [5] .
در این حدیث، امام صادق علیه السلام دعا كردن را برای كسی كه به گونه دیگری نمی تواند كمك نماید، كمك و گره گشایی دانسته است. تمام این حدیث با شرح بعضی از قسمت های آن - به خواست خدا - خواهد آمد.
و شاهد بر موضوع مورد بحث و مؤیّد آن، قسمتی از دعای حضرت سید الساجدین علیه السلام برای رزمندگان و مرابطین است. در این دعا آمده: پروردگارا! و هر آن بنده مسلمانی كه رزمنده یا مرزبانی را در امور خانه اش جانشین شود، یا در غیاب او متعهد نگهداری خانواده اش گردد و یا او را با مقداری از دارایی خود كمك رساند و یا در ابزارهای جنگی وی را مدد نماید، یا او را به جهاد برانگیزاند، و یا این كه او را در راهی كه پیش رو دارد
[ صفحه 571]
دعا كند، یا حرمتش را در پشت سرش حفظ نماید، پس [خدایا] برای او نیز سنگ به سنگ و وزن به وزن و مثل به مثل آن (رزمنده یا مرزبان) پاداش ده.... [6] .
چنان كه می بینید امام سجادعلیه السلام دعا برای رزمندان و مرزبانان را از اقسام اعانت و كمك آن ها توصیف كرده و برای دعا كنندگان، مقدار اجرشان خواسته شده است.
و باید گفت: از اقسام اعانت و یاری به وسیله دعا، دعا برای هلاكت و نابودی دشمنان و ظلم كنندگان آن حضرت است، كه تردیدی نیست دعای مؤمن برای نابودی ظالمین - در صورتی كه با شرایط بیان شده در روایات ائمه اطهارعلیهم السلام مقرون باشد - مؤثر است. پس هرگاه مؤمن نتواند دشمنان امام خود را به وسیله ابزارهای جنگی از قبیل نیزه و شمشیر به قتل برساند، ولی با دعا می تواند این كار را انجام دهد، بر او واجب است كه به همین وسیله در عداد یاران و انصار آن حضرت قرار گیرد. لذا از امامان علیهم السلام برانگیختن بر لعنت و نفرین دشمنانشان و دعا برای هلاكت آن ها رسیده است، چنان كه دعاهایی كه امامان علیهم السلام بیان داشته اند - و در بخش های ششم و هفتم خواهد آمد - این امر به وضوح مشاهده می شود.
و امّا حسن نصرت و یاری مظلوم، به دلالت عقل و نقل ثابت است. چنان كه در بحار و غیر آن از امام صادق علیه السلام آمده كه فرمود: خداوند - عزّوجلّ - یار مؤمن است تا وقتی كه مؤمن در یاریِ برادر مؤمنش باشد. [1] .
[ صفحه 569]
و از آن حضرت است كه فرمود: هیچ مؤمنی مظلومی را یاری نكند مگر این كه بهتر است از روزه یك ماه و اعتكاف آن در مسجد الحرام. و هر مؤمنی برادرش را یاری كند در حالی كه قدرت بر یاری اش داشته باشد، خداوند او را در دنیا و آخرت یاری نماید. [2] .
و از آن حضرت منقول است كه فرمود: هركس به فریاد برادر مؤمن ستمدیده خود برسد - به قدر توانش - غم او را برطرف سازد و او را در برآورده شدن حاجتش یاری نماید، بدین كار نزد خداوند هفتاد و دو رحمت برای او خواهد بود، یكی از آن ها را به زودی به او رساند كه زندگی اش را سامان دهد، و هفتاد و یك رحمت را برای احوال و صحنه های ترسناك قیامت ذخیره نماید. [3] و روایات دیگری كه ذكر آن ها مایه طولانی شدن مطلب است. و همین مقدار كه آوردیم برای خردمندان كافی است.
و امّا این كه دعا برای حضرت صاحب الامر و تعجیل فرج و ظهور آن جناب، اعانت و كمك به او می باشد، سابقاً گفتیم: دعا برای صاحب الزمان علیه السلام از اقسام یاری آن حضرت به زبان است. توضیح این كه: منظور از اعانت و یاری آن است كه اقدام به امری بشود كه در حقیقت سبب - یا جزئی از سبب - باشد، و یا در نظر یاری كننده برای دفع زیان یا جلب منفعت یا قضاء حاجت از برای كسی كه یاری می شود. و این عنوان در دعا برای مولای ما صاحب الزمان علیه السلام ثابت است، زیرا كه مؤثر بودن دعا در هر یك از امور یاد شده به روایات بسیاری كه در كتاب های معتبر آمده ثابت شده است. چنان كه در باب فصل دعا كتاب های كافی، وسائل و بحار، احادیث در این باره رسیده است. پس چون مؤمن در دعا برای زدودن همّ و غم و اندوه از قلب امام بزرگوارش كوشش كند و تعجیل ظهور او را از درگاه خداوند بخواهد - با شرایطی كه در جای خود گفته شده - اثر آن به مقتضای وعده الهی حاصل می گردد.
از بیان گذشته معلوم شد كه دعا، كمك و یاری امام است، به اضافه امر مطاع آن
[ صفحه 570]
حضرت كه در توقیع شریف آمده: و بسیار دعا كنید برای تعجیل فرج كه همانا، آن فرج شما است.... [4] .
آن حضرت از دوستان خود حاجتی را خواسته كه آن ها می توانند به آن اقدام نمایند و آن زیاد دعا كردن برای تعجیل فرج است. در مكرمت بیست و دوم مطالب مناسبی شاهد بر این موضوع گذشت، در مكرمت چهل و نهم نیز به طور واضحی بیان خواهد گشت.
و در حدیثی كه در كافی روایت شده، از عیسی بن ابی منصور آمده: امام صادق علیه السلام بی مقدمه به عبد اللَّه بن ابی یعفور فرمود: ای پسر ابویعفور! رسول خداصلی الله علیه وآله فرمود: شش خصلت است كه در هر كس باشد در پیشگاه خداوند - عزّوجلّ - و جانب راست او باشد. ابن ابی یعفور گفت: فدایت گردم آن ها چیست؟ فرمود: مرد مسلمان دوست بدارد برای برادرش آنچه را كه برای عزیزترین خاندانش دوست می دارد و ناخوش دارد برای برادرش آنچه را كه برای عزیزترین خاندانش خوش ندارد و در دوستی با او صمیمیت داشته باشد. ابن ابی یعفور گریه كرد و گفت: چگونه با او صمیمیت كند؟ امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه به آن مرتبه برسد همه آنچه در دل دارد به او می گوید، پس اگر خوشحال شد او هم مسرور می گردد، و هرگاه اندوهگین باشد او نیز محزون می شود، و اگر بتواند ناراحتی هایش را برطرف می سازد و گرنه برای او به درگاه خداوند دعا می كند.... [5] .
در این حدیث، امام صادق علیه السلام دعا كردن را برای كسی كه به گونه دیگری نمی تواند كمك نماید، كمك و گره گشایی دانسته است. تمام این حدیث با شرح بعضی از قسمت های آن - به خواست خدا - خواهد آمد.
و شاهد بر موضوع مورد بحث و مؤیّد آن، قسمتی از دعای حضرت سید الساجدین علیه السلام برای رزمندگان و مرابطین است. در این دعا آمده: پروردگارا! و هر آن بنده مسلمانی كه رزمنده یا مرزبانی را در امور خانه اش جانشین شود، یا در غیاب او متعهد نگهداری خانواده اش گردد و یا او را با مقداری از دارایی خود كمك رساند و یا در ابزارهای جنگی وی را مدد نماید، یا او را به جهاد برانگیزاند، و یا این كه او را در راهی كه پیش رو دارد
[ صفحه 571]
دعا كند، یا حرمتش را در پشت سرش حفظ نماید، پس [خدایا] برای او نیز سنگ به سنگ و وزن به وزن و مثل به مثل آن (رزمنده یا مرزبان) پاداش ده.... [6] .
چنان كه می بینید امام سجادعلیه السلام دعا برای رزمندان و مرزبانان را از اقسام اعانت و كمك آن ها توصیف كرده و برای دعا كنندگان، مقدار اجرشان خواسته شده است.
و باید گفت: از اقسام اعانت و یاری به وسیله دعا، دعا برای هلاكت و نابودی دشمنان و ظلم كنندگان آن حضرت است، كه تردیدی نیست دعای مؤمن برای نابودی ظالمین - در صورتی كه با شرایط بیان شده در روایات ائمه اطهارعلیهم السلام مقرون باشد - مؤثر است. پس هرگاه مؤمن نتواند دشمنان امام خود را به وسیله ابزارهای جنگی از قبیل نیزه و شمشیر به قتل برساند، ولی با دعا می تواند این كار را انجام دهد، بر او واجب است كه به همین وسیله در عداد یاران و انصار آن حضرت قرار گیرد. لذا از امامان علیهم السلام برانگیختن بر لعنت و نفرین دشمنانشان و دعا برای هلاكت آن ها رسیده است، چنان كه دعاهایی كه امامان علیهم السلام بیان داشته اند - و در بخش های ششم و هفتم خواهد آمد - این امر به وضوح مشاهده می شود.
[1] بحار النوار: 20:75.
[2] بحار الانوار: 20:75.
[3] بحار الانوار: 21:75.
[4] بحار الانوار: 21:52.
[5] كافي: 172:2.
[6] صحيفه سجاديه، دعاي بيست و هفتم.